Próchnica to choroba bakteryjna zębów. Występuje ona powszechnie w populacji i stanowi dość duży problem społeczny. Nieleczona prowadzi nie tylko do znacznego pogorszenia stanu uzębienia pacjentów, ale również może przyczyniać się do wystąpienia wielu chorób ogólnoustrojowych. Dlatego warto zastawić się nad tym: jak zapobiec próchnicy i czy można ją skutecznie leczyć?
Czym jest próchnica?
Jak wspomniano powyżej, próchnica to choroba jamy ustnej wywoływana przez bakterie. W jej przebiegu dochodzi do demineralizacji tkanek zęba. W pierwszej kolejności następuje odwapnienie szkliwa i zębiny, a następnie dochodzi do zniszczenia głębszych partii zęba – zębiny.
Jak powstaje próchnica zęba?
Rozwój próchnicy jest ściśle związany z produkowanymi przez bakterie obecne w jamie ustnej pacjenta, kwasami organicznymi. Ponadto, te chorobotwórcze mikroorganizmy wpływają nie tylko na zmianę pH, ale sprzyjają również odkładaniu się płytki nazębnej i tworzeniu kamienia na zębach. Główną pożywkę dla tych patogenów stanowią dostarczane wraz z pożywieniem cukry, w tym przede wszystkim cukry rafinowane oraz pochodzące z owoców.
Po ich spożyciu dochodzi do zakwaszenia środowiska w jamie ustnej, które sprzyja demineralizacji szkliwa. W początkowym stadium próchnicy na powierzchni szkliwa pojawia się białe przebarwienie. Z czasem zmienia ono strukturę na mniej gładką oraz ciemnieje.
W przypadku braku podjęcia leczenia dochodzi do uszkodzenia zębiny i tworzenia się stanu zapalnego, powstawania ubytku oraz pojawiania się silnej reakcji bólowej na czynniki zewnętrzne, takie jak ciepło czy zimno. Bodźcami mogą być również słodkie i kwaśne pokarmy lub napoje. Poza negatywnym wpływem bakterii i bogatej w cukry diety, rozwojowi próchnicy sprzyjać może również osobnicza podatność pacjenta na tę dolegliwość. Ponadto, wśród innych przyczyn rozwoju próchnicy wymienić można kserostomię, czyli zaburzenie związane ze zmniejszonym wydzielaniem śliny, odgrywającej istotną rolę podczas wstępnego trawienia pokarmów oraz ochrony zębów.
Ślina stabilizuje bowiem równowagę kwasowo-zasadową w jamie ustnej zapobiegając osadzaniu się płytki nazębnej oraz powstawaniu próchnicy oraz bierze udział w remineralizacji szkliwa. Jej niedobór związany na przykład z uszkodzeniem ślinianek wpływa na szybki rozwój bakterii próchnicowych w jamie ustnej pacjenta. Obniżoną ilość śliny może powodować również przyjmowanie niektórych leków, w tym: moczopędnych, nierozszerzających oskrzela, przeciwhistaminowych, przeciwbólowych, cytostatyczne czy antybiotyków.
Rozwojowi próchnicy sprzyja także obecność niektórych chorób: refluksu żołądka oraz cukrzycy, a także występowanie wad zgryzu, złe nawyki żywieniowe oraz nieprawidłowa higiena jamy ustnej.
Zapobieganie próchnicy zębów
W związku z powszechnością występowania choroby warto odpowiedzieć na pytanie: jak zapobiec próchnicy? Należy wiedzieć, że prawidłowa profilaktyka powinna być prowadzona wielotorowo na różnych etapach rozwoju człowieka. Zatem jak zapobiec próchnicy u osób dorosłych?
Przede wszystkim należy wykonywać regularne kontrole stomatologiczne, tak aby było możliwe wykrycie ewentualnych ognisk próchnicy na jej bardzo wczesnym etapie. Ponadto, należy należy bardzo regularnie i starannie szczotkować, nitkować zęby i stosować płyny do płukania jamy ustnej oraz ograniczyć nadmierne spożywanie cukrów.
